Ágrip af sögu karlakóra á Íslandi.
Karlakórshugtakið er ekki mjög gamalt þótt segja megi að karlar kyrjandi saman ýmis lög hafi lengi verið við lýði og má þar helst nefna klaustur þar sem munkar sungu sálma, yfirleitt einradda. Hérlendis voru klaustur aflögð snemma á öldum en sú söngmennt sem hér var ástunduð var þó helst í tengslum við kirkjustarf. Yfirleitt var þó ekki um formlega kóra að ræða, oftast leiddu forsöngvarar söng í kirkjum.

Á 19 öld er byrjað að vera með formlegt kórastarf í kirkjum með tilkomu harmoníum eða orgela. Þá voru ráðnir undirleikarar og í framhaldi af því var stofnað til kirkjukóra sem æfðu þá raddaðan söng. Upp úr aldamótunum 1900 fer að fjölga sönghópum, ýmist blönduðum eða karlahópum og lifa þeir flestir stutt.

Ekki er hægt að segja hver sé fyrsti karlakór landsins en elsti starfandi kórinn er karlakórinn Þrestir sem voru stofnaðir 1912 og Karlakór KFUM – síðar Fóstbræður, voru stofnaðir 1916. Samband ísl. Karlakóra var stofnað 1928 af Þröstum Hafnarfirði, Geysi Akureyri og karlakór KFUM Reykjavík. Þá þegar voru allmargir karlakórar starfandi þótt ekki væru þeir í sambandinu en fljótlega bættust við Vísir Siglufirði og Karlakór Ísafjarðar. Segja má að fyrsti samsöngur karlakóranna hafi verið á Alþingishátíðinni 1930 en þar sungu allir kórarnir sem mynduðu sambandið: Karlakór K.F.U.M. (37 söngmenn), Vísir Siglufirði (19 söngmenn), Karlakór Reykjavíkur (35 söngmenn) , Stúdentakórinn (14 söngmenn), Geysir (26 söngmenn) og Karlakór Ísafjarðar (19 söngmenn). Auk þess sungu tveir síðastnefndu kórarnir nokkur lög hvor um sig. Alls voru þetta 150 söngmenn.
Síðar um sumarið héldu kórarnir samsöng í Gamla bíói í Reykjavík og sungu einnig inn á plötu hjá Colombía útgáfunni. Samsöngurinn endaði með samsæti kóranna og gesta þeirra að hótel Borg.
Áfram fjölgaði í karlakórasambandinu og á aðalfundi 1951 má sjá að í sambandið gengu karlakór Reykdæla, karlakórinn Heimir í Skagafirði og Karlakór Rangæinga.

Saga Karlakórs Rangæinga
Karlakór Rangæinga hinn fyrsti starfaði vorið 1936 en þá söng kórinn á skemmtun Rangæingafélagsins í Reykjavík. Engar upplýsingar er að finna um þennan kór, hversu lengi hann starfaði, hver var stjórnandi hans eða hvort hann starfaði jafnvel á höfuðborgarsvæðinu
Karlakór var starfandi í Rangárvallasýslu á árunum 1947-58. Kórinn tók reyndar ekki til starfa fyrr en haustið 1948 og var Jónas Helgason kórstjóri hans frá upphafi og að minnsta kosti til 1956 þegar hann flutti af svæðinu, ekki liggur þá fyrir hver stýrði kórnum síðustu tvö árin.
Þegar Karlakór Rangæinga gekk í Samband íslenskra karlakóra 1951 var hann í blaðaumfjöllunum sagður vera frá Hellu, meðlimir hans hljóta þó að hafa komið mjög víða að úr sýslunni þar sem byggðakjarninn Hella var ekki ýkja stór á þessum árum.
Karlakór Rangæinga söng iðulega án undirleiks á söngskemmtunum sínum.
Karlakórastarf hófst í Rangárþingi fyrir miðja 20 öld og störfuðu kórarnir meira staðbundið. Karlakór var starfandi á fimmta áratug aldarinnar á vegum ungmenna¬fél¬agsins sem Leifur Auðunsson í Dalseli var í forsvari fyrir. Sá háttur var hafður á að fenginn var kórstjóri að og þjálfaði kórinn á eins til tveggja vikna námskeiði sem endaði með tónleikum. Meðal stjórnenda kórsins má nefna Steinþór Gestsson á Hæli. Kórmenn voru flestir undan Eyjafjöllum.

Karlakór Rangæinga var stofnaður 1947 og starfaði til 1956. Félagar komu aðallega frá Hellu, Þykkvabæ og nágrenni.
Á áratugunum frá 1950-1980 voru starfandi margir minni sönghópar víðs vegar um sýsluna sem oft urðu til í tengslum við skemmtanir í heimasveit. Má þar nefna Fjallasveina, kvartett í A-Landeyjum, Söngfélagið Ernir var í V-Landeyjum, Kvartettar í Fljótshlíð, á Hellu og í Landsveit. Ekki má gleyma kvartett sem Friðrik Guðni Þorleifsson stjórnaði og söng víða.Það var svo á samkomu í Gunnarshólma á útmánuðum 1988 að tveir menn, aðeins við skál tóku tal saman og ræddu um nauðsyn þess að koma á fót karlakór sem spannaði alla sýsluna. Stækkaði kórinn stöðugt og tónleikaferðum fjölgaði eftir því sem leið á nóttina. Úr þessu spannst að komið var saman síðla vetrar 1989 og byrjað að æfa. Þessir menn starfa báðir enn með kórnum og reyndar eru enn starfandi allmargir af stofnfélögum kórsin

Fyrstu tónleikarnir kórsins voru í Hvolnum 20 maí 1989 þar sem sungið var með Rarik-kórnum og Kirkjukór Hvolsvallar. Á dagskrá kórsins þá voru 3 lög, Þú álfu vorrar yngsta land, Í ljúfum lækjarhvammi og Sveinar kátir syngið.

Þann 10. janúar 1990 var haldinn stofnfundur kórsins í grunnskólanum á Hvolsvelli og eru stofnfélagar þá skráðir 24. Kórinn starfaði fyrst undir nafninu Bjallakór, þá Glymur en fljótlega var því breytt í Karlakór Rangæinga. Gunnar Marmundsson var stjórnandi kórsins til vors 1995 en þá tók Guðjón Halldór Óskarsson við og hefur stjórnað kórnum síðan. Æfingaaðstöðu hefur kórinn haft ágæta í hinum ýmsu félagsheimilum sýslunnar. Lengi vel var æft í Gunnarshólma, Hvolsvelli, Hellu og Laugalandi en síðustu árin hefur aðallega verið æft á Hvolsvelli á vormisseri og á Hellu eða Laugalandi fyrri part vetrar.
Æfingar voru að jafnaði tvisvar í viku og æft frá því í september til aprílloka með uppstyttu í desembermánuði en nú er æft einu sinni í viku, á fimmtudagskvöldum í menningarsalnum á Hellu..
Kórinn heldur reglulega tónleika á heimaslóðum en syngur einnig oft í Reykjavík og reyndar allt frá Hornafirði vestur og norður í Eyjafjörð. Þá var haldið út í víking, fyrst til Bretlandseyja haustið 1998 og síðan þá hefur verið farið til Ungverjalands og Færeyja.
Öflug félagsstarfsemi styrkir innviði hvers samfélags. Oft byggist slíkt starf á fáum áhugasömum einstaklingum að halda starfsemi gangandi en kórinn nýtur þess að á starfssvæði hans tónlistar- og sönglíf mjög öflugt. Fjölmargir kórar og sönghópar eru starfandi. Hátt á 200 félagar hafa starfað með karlakórnum þessi 20 ár en félagar hafa lengstum verið á bilinu 30 til 45 og eru nú hátt í 50.
Kostnað við rekstur kórsins hafa félagar borgað að mestu leyti sjálfir með félagsgjöld¬um en einnig hafa héraðsnefnd, sveitarfélög og fyrirtæki styrkt kórinn með framlögum og/eða aðstöðu. Þá hafa tekjur af söng aukist undanfarin ár en stærstu tekjupóstarnir eru þó enn sem fyrr sjálfboðavinna félagsmann þar sem unnið er t.d. við gæslu á mótum og skemmtunum.